Przykładowe zadania z komentarzemZadanie 1. (0–1) Na podstawie podanego fragmentu ułóż wymienione niżej zdarzenia zgodnie z porządkiem chronologicznym. Wpisz litery (A–E) w kratki we właściwej kolejności. A. Przemowa wysłannika cezara. B. Recytowanie poezji przez cezara. C. Podjęcie decyzji przez Petroniusza. D.
Wstęp (przedstawienie tematu, teza, definicja pojęcia z tematu) Warto zastanowić się nad tym, jak wprowadzanie elementów fantastycznych do utworu wpływa na przesłanie całego dzieła. Taki zabieg był, jest i z całą pewnością będzie wykorzystywany przez twórców tekstów kultury, w tym literatury. Dzieje się tak dlatego, że włączanie do utworów elementów fantastycznych znacząco wpływa na przesłanie całego dzieła. Czasami może to nawet kompletnie zmienić jego wydźwięk, sprawić, że treść będzie niezwykle ważna dla dużej grupy ludzi bądź całego społeczeństwa. Opisywane elementy to motywy, które różnią się od rzeczywistych, są nadrealne, nadnaturalne, nadprzyrodzone, niespotykane, niecodzienne. Argument pierwszy (odwołanie do pierwszego fragmentu Wesela i do całej lektury) W podanym fragmencie (akt I, scena 36) dramatu symbolicznego pod tytułem „Wesele” autorstwa Stanisława Wyspiańskiego, który został napisany w Młodej Polsce, przedstawiona została rozmowa Racheli (jej pierwowzorem była Pepa Singer) z Poetą (jego pierwowzorem był Kazimierz Przerwa-Tetmajer). Miłośnicy poezji rozmawiali o chochole – początkowo zainteresowana nim była wyłącznie dziewczyna, później pałuba stała się ciekawa także dla mężczyzny. Chochoł został nazwany przez Rachelę „nadprzyrodzoną Mocą”, miał zapowiadać według niej „dziwy”, które można rozumieć jako rzeczy niezwykłe, fantastyczne. Wprowadzenie tego nadnaturalnego stworzenia wpłynęło na przebieg całego aktu drugiego, czyli nocy z 20 na 21 listopada 1900 roku, i sprawiło, że „Wesele” okazało się utworem istotnym dla wszystkich Polaków żyjących nie tylko w XX, ale także w XXI wieku. Po przybyciu chochoła do chaty bronowickiej pojawiło się wiele zjaw, upiorów i duchów (np. upiór Jakuba Szeli, błazen Stańczyk czy rycerz Zawisza Czarny), które ukazywały lęki i marzenia gości weselnych, a co za tym idzie – bolączki i pragnienia całego, uciemiężonego społeczeństwa polskiego. Argument drugi (odwołanie do drugiego fragmentu Wesela i do całej lektury) W drugim fragmencie (akt II, scena 9) opisywanego dramatu młodopolskiego ukazana została rozmowa Poety (jego pierwowzorem, jak wspomniano powyżej, był Kazimierz Przerwa-Tetmajer) z Rycerzem (chodzi tu o bohatera ze średniowiecza – Zawiszę Czarnego z Garbowa). Pierwszy z nich to postać realistyczna, a drugi – fantastyczna. Poeta nie wiedział, z kim rozmawia, zadawał pytania o tożsamość zjawy, z kolei Rycerz nieustannie mówił o potrzebie wszczęcia jakichś działań: „Na koń, zbudź się, ty żak, / ty lecieć masz jak ptak! […]”. Zawisza Czarny odwoływał się do bohaterskich czynów przodków swojego rozmówcy: „Witołd, Zawisza, Jagiełło! […] Olbrzymów dzieło”. Ta rozmowa z duchem, czyli z postacią fantastyczną, znacząco wpłynęła na przesłanie całego dzieła – wskazała, z czym Polacy mieli największe problemy w obliczu zniewolenia. Był to dekadentyzm (charakteryzujący przede wszystkim inteligentów), czyli kompletny brak energii do działania, wszechogarniająca niemoc, apatia, bierność, depresyjność. Uzmysłowienie sobie szkodliwości tej wady mogło pobudzić Polaków do refleksji, wstrząsnąć nimi, a wreszcie – nakłonić do zmiany postaw i zachowań. Argument trzeci (odwołanie do tekstu kultury – Dziady, cz. II) Elementy fantastyczne znajdują się także w dramacie niescenicznym pod tytułem „Dziady” cz. II autorstwa Adama Mickiewicza, który został napisany w romantyzmie. W utworze głównymi bohaterami są duchy przybywające do przycmentarnej kaplicy w Dzień Zaduszny. Były to kolejno: aniołki Józia i Rózio (duchy lekkie), Widmo Złego Pana (duch ciężki), pasterka Zosia (duch pośredni), Widmo Młodzieńca (tajemniczy duch). Zjawy rozmawiały z Guślarzem oraz z chórem wieśniaków i wieśniaczek, opowiadały swoje historie, mówiły o potrzebach, wyrażały prośby. Najważniejsze jednak było to, że pojawienie się tych fantastycznych postaci pozwoliło wierzyć ludziom żyjącym w pierwszej połowie XIX wieku w istnienie życia pozaziemskiego, a także w to, że dobro popłaca, a zło (popełnione zbrodnie) zawsze spotyka sprawiedliwa kara. Umieszczone w „Dziadach” wileńsko-kowieńskich motywy nadrealne dawały więc nadzieję społeczeństwu, że po śmierci coś jest, że istnieje jakaś siła wyższa, która obiektywnie ocenia ludzkie życie – wynagradza je bądź karze. Zdecydowanie trudno byłoby stworzyć takie przesłanie, posługując się wyłącznie realizmem. Zakończenie (podsumowanie argumentów, potwierdzenie tezy, wnioski, własne zdanie) Jak widać na podstawie analizy „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego i „Dziadów” cz. II Adama Mickiewicza, włączanie do utworów elementów fantastycznych znacząco wpływa na przesłanie całego dzieła. Czasami może to nawet kompletnie zmienić jego wydźwięk, sprawić, że treść będzie niezwykle ważna dla dużej grupy ludzi (jak w przypadku prostego ludu żyjącego w romantyzmie) bądź całego społeczeństwa (jak w przypadku Polaków wyczekujących od przeszło stu lat niepodległości). Fantastyka sprawia, że dany utwór można rozpatrywać dwupłaszczyznowo – na płaszczyźnie realistycznej, dosłownej i na płaszczyźnie nierealistycznej, metaforycznej. Poszerza więc ona możliwości interpretacyjne i najbanalniej sprawia, że dzieło jest ciekawsze.
Rozprawka krok po kroku – jakie są jej rodzaje Nie musisz na szczęście uczyć się różnych wzorów na rozprawkę. Co nie oznacza, że żaden podział nie istnieje. Nauczyciele często mówią, że rozprawka może być „na tak”, „na nie” lub „trochę na tak i trochę na nie”.
„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego to dramat, w którym autor zawarł wyrazistą ocenę polskiego społeczeństwa. Jawi się ono przede wszystkim jako głęboko podzielone, pozbawione solidarności i niezdolne do zjednoczenia nawet w obliczu wielkich idei. Źródłem owego podziału są historyczne zaszłości i wielowiekowa nierówność między szlachtą, z której wywodzi się inteligencja, i prostym ludem. Obie klasy próbują się do siebie zbliżyć, czego wyrazem jest właśnie tytułowe wesele inteligenta, Lucjana Rydla i chłopki, Jadwigi Mikołajczykówny. Zbratanie ludu i inteligencji jest jednak tylko chwilowe i bardzo pozorne, podobne do spotkania na weselnym przyjęciu. Obie strony mają bowiem względem siebie zupełnie odmienne oczekiwania. Inteligencja wprawdzie interesuje się wsią i jej obyczajami, jednak jest to bardziej wyraz pewnej mody i rozrywki niż rzeczywistej potrzeby zbliżenia. Wyspiański wyraźnie krytykuje młodopolską chłopomanię, jako wyraz powierzchownego zachwytu chłopską prostolinijnością, pięknem wiejskiego krajobrazu i ludowymi strojami. Postawę taką szczególnie mocno prezentuje Pan Młody, rozpływający się w zachwytach nad swoją żoną chłopką. Jego umiłowanie wiejskich obyczajów przybiera wymiary komiczne – na weselu zdejmuje buty, nie wiedząc, że wedle ludowej etykiety jest to ogromny nietakt. Z kolei Dziennikarz nie chce rozmawiać z Czepcem o polityce, uważając go za nierównego sobie rozmówcę. Wieś jest dla Dziennikarza jedynie sielskim krajobrazem, a nie przestrzenią, w której mogą się rozgrywać poważne sprawy. Mówi zatem: „Niech na całym świecie wojna, byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna”. Słowa te wskazują również na bierność polskiej inteligencji i zamykanie się w swoim ciasnym światku małych interesów. Chłopi także są nieufni względem inteligencji. Dostrzegają lekceważenie, z jakim traktuje ich bardziej oświecona warstwa. Czepiec wyraźnie mówi do Dziennikarza: „Pon się boi we wsi ruchu./ Pon nos obśmiewajom w duchu”. Ponadto pomiędzy inteligencją a chłopstwem stoi krwawe widmo galicyjskiej rzezi, której przywódcą był pojawiający się w „Weselu” Jakub Szela. Brak solidarności, wzajemna nieufność, a także bierność inteligencji są zatem według Wyspiańskiego przyczyną społecznych podziałów. Inteligencja jawi się jako warstwa żyjąca w zamkniętym świecie własnych wyobrażeń i rojeń o wielkich czynach. W rzeczywistości jednak jest niezdolna do żadnej aktywności, jak Poeta, który pogrąża się w dekadenckich rozmyślaniach. Inteligencja nie chce też przejąć przewodniej roli i zostawia lud samemu sobie, czego symbolem jest scena, kiedy Gospodarz oddaje złoty róg Jaśkowi. Rozwiń więcej3 Zadanie 1 Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń w odniesieniu do przytoczonego fragmentu Pana Tadeusza. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F - jeśli jest fałszywe. W przytoczonym fragmencie tekstu narrator jest trzecioosobowy. P F Narrator fragmentu posługuje się retrospekcją. P FPrzedstawione w „Weselu” grupy społeczne są niezdolne do wzajemnego porozumienia się. Inteligenci obawiają się siły, tkwiącej w chłopach, są niechętni, by zrozumieć rzeczywiste problemy wsi i poznać charakter jej mieszkańców. Chłopi natomiast dostrzegają niemoc i ignorancję „gości z miasta”, zarzucając im chwilowe zauroczenie życiem na wsi. Obie grupy zostały surowo ocenione, a Wyspiański ukazał ich największe wady: prymitywizm niektórych reakcji chłopów, schematyczność myślenia inteligencji i brak odpowiedzialności, przejawiającą się w powierzeniu złotego rogu Jaśkowi, który nie został odpowiednio przygotowany do wypełnienia misji zwołania pospolitego ruszenia. Autor „Wesela” oskarża wprost inteligencję, podkreślając, że to właśnie ta grupa społeczna została powołana do uświadamiania i oświecania chłopów. Ów oskarżycielski ton łagodzi nieco interpretacja finałowej sceny dzieła. Obie grupy łączą się w lunatycznym tańcu w takt muzyki Chochoła. Chochoł, okrywający przez zimę różę, która zakwitnie na wiosnę, symbolizuje swoisty optymizm oraz nadzieje Wyspiańskiego, że społeczeństwo polskie przebudzi się w końcu ze snu, spowodowanego wieloletnią niewolą. Z poszczególnych scen dramatu Wyspiańskiego wyłania się gorzka krytyka narodu polskiego, zawierająca elementy satyry i autoironii. Społeczeństwo polskie zostało ukazane jako bierne i zniechęcone, niezdolne do aktywnego podjęcia walki narodowowyzwoleńczej, czekające na cud i nie dostrzegające nadarzającej się okazji odrzucenia pęt niewoli. Najpełniej charakteryzują je słowa Chochoła, wypowiedziane w końcowej scenie dzieła:„To ich Lęk i Strach tak wzion, Posłyszeli Ducha głos: Rozpion się nad nimi los.” Jednocześnie autor „Wesela” wskazuje, że brak jest grupy społecznej, która byłaby zdolna do przyjęcia odpowiedzialności za losy całego narodu, choć można doszukać się odrobiny nadziei i optymizmu, iż nadejdzie czas, kiedy społeczeństwo polskie będzie gotowe do walki o wolność swej ojczyzny. strona: - 1 - - 2 -Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnijRozważ problem i uzasadnij swoje zdaniue odwołujac sie do do fragmentu Wesela Stanisława Wysypianskiego, znajomosci całego dramatu i innego tekstu kultury.Temat 2. Na podstawie fragmentu Wesela Stanisława Wyspiańskiego porównaj poglądy Poety i Gospodarza na temat poezji narodowej oraz przedstaw sądy bohaterów o Polakach. WESELE.Wolność, jak wcześniej zostało to już napisane, stanowi bardzo trudny temat rozważań. Na podstawie powyższych przykładów możemy z całą pewnością uznać, że ma ona wiele poziomów. Na pewno jednak zaczyna się od ducha. To właśnie nasze wewnętrzne życie kształtuje wybory, które dokonamy w świecie fizycznym.
Na podstawie całego zdarzenia krystalizuje się nam on jako wzór prawdziwego patrioty, osoby, dzięki której Polska i pamięć o niej nie zaginą. Swoją postawą być może pragnął dać „lekcję” współtowarzyszom, wskazać im drogę jak należy postępować, jakimi wartościami kierować się w życiu, ale również na pewno
